Κάθε πέρυσι και καλύτερα. Αυτό αποδεικνύουν οι αριθμοί παραγωγής της εγχώριας δισκογραφίας που σχεδόν εξαφανίζεται από τον χάρτη των ελληνικών βιοτεχνιών. Απαξιωμένη από το αγοραστικό κοινό και τις νέες επιλογές που δεν το βαραίνουν, «χτυπά» όλο και μικρότερα νούμερα, δείχνοντας πως το 2008 ήταν η καλύτερη στιγμή της πενταετίας και το 2011 η χειρότερη. Η μείωση των παραγωγών σε όλες τις κατηγορίες και η αναγκαστική στροφή σε ψηφιακές πλατφόρμες -όταν οι δίσκοι δεν συνοδεύουν στις εφημερίδες κουπόνια σούπερ μάρκετ-, καθρεφτίζουν το αδιέξοδο της ξεψυχισμένης δισκογραφικής αγοράς και την Ελλάδα της κρίσης. Η παραγωγή δυσκολεύεται να επιζήσει με τον παραδοσιακό τρόπο και αφήνεται για λόγους οικονομίας όλο και πιο συχνά στις ψηφιακές πλατφόρμες.
Οι δισκογραφικές -ειδικά εκείνες με τους μεγαλύτερους καταλόγους- επιβιώνουν μέσω των εφημερίδων, ενώ το ελάχιστο πια προσωπικό τους, όταν δεν «κλείνει» τις συμφωνίες για τα περίπτερα, αναλαμβάνει τον ρόλο στήριξης των καλλιτεχνών τους, στα λάιβ.
Οι περισσότεροι σταμάτησαν να περηφανεύονται ακόμη και για τους χρυσούς και τους πλατινένιους των 6.000 και 12.000 αντιτύπων, αφού δεν περισσεύουν να πληρώσουν τις αρμόδιες εταιρείες για να πιστοποιήσουν το γεγονός, λέει ο Πέτρος Δραγουμάνος, συγγραφέας και δημιουργός (και του dvd) του «Οδηγού της Ελληνικής Δισκογραφίας 1950-2011» που εμπλουτίζεται κάθε χρόνο και συμπλήρωσε την 9η έκδοση.
«Μη αντέχοντας αμοιβές για τους λογιστές και περιττά έξοδα», οι εταιρείες κάνουν εσωτερικές γιορτές ή αναγγέλλουν στο Διαδίκτυο τα επιχρυσωμένα τους. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, 701 ήταν οι παραγωγές της χρονιάς που πέρασε, με τους καλλιτέχνες να αναλαμβάνουν αποκλειστικά το ρίσκο. Αλλά όπως παρατηρεί: «δεν αρκεί πια να έχουν φωνή, χρειάζεται να έχουν και χρήματα. Με 5.000 ευρώ μπορείς να φτιάξεις το δικό σου cd το οποίο στη συνέχεια αναλαμβάνουν οι εταιρείες».
Μειώνονται όμως και τα singles. Αν στη Βρετανία κάνουν λόγο για μείωση 10% στην παραγωγή, στην Ελλάδα τη χρονιά που πέρασε κυκλοφόρησαν 33 έναντι των 66 του 2010, παρότι θεωρείται οικονομικότερη λύση από τα άλμπουμ. Οικονομία όμως και σε αυτά. Πολλά περιέχουν 10-11 κομμάτια (συνήθως το τελευταίο είναι ριμίξ), αντί να στοιβάζουν 14-15 τραγούδια. Οσο για τις συλλογές, καταγράφονται λιγότερες (48 ήταν το 2011, ενώ 160 έφτασαν το 2010 και στα καλύτερά τους 432, το 2008). Η παλιά λογική τους να περιλαμβάνουν μόνο επιτυχίες αλλάζει, αφού οι εταιρείες στρέφονται στα κομμάτια που κυκλοφορούν μόνο στο Διαδίκτυο και τώρα αξιοποιούν σε φυσική μορφή.
ΑυταπάτεςΑν το 2008 η εγχώρια δισκογραφική βιοτεχνία ζούσε ακόμη τη φόρα που είχε πάρει από τις δικές τις φούσκες, πέρυσι συνειδητοποίησε ότι οι εποχές της ευημερίας πέρασαν ανεπιστρεπτί. Το όνειρο του προσωπικού cd έγινε άπιαστο ακόμη και όταν το χρηματοδοτούν οι ίδιοι οι τραγουδιστές και τραγουδοποιοί για να υποστηρίζουν τις live εμφανίσεις τους. Δίνοντας έμφαση σε αυτές, η αλήθεια είναι πως βλέπουμε πολλά καλά προγράμματα. Οσο για τους προσωπικούς δίσκους έπεσαν στους 500.
Οτιδήποτε μαζικό δοκιμάζεται στην αμήχανη νυχτερινή Αθήνα που επί δεκαετίες κολακευόταν στις νεοπλουτίστικες πίστες. Το κοινό επιλέγει το μέτρο των μικρών χώρων και οι καλλιτέχνες την ασφάλειά τους. Οι απώλειες της απρόβλεπτης αγοράς μοιάζουν πιο συμφέρουσες, παρότι οι συμφωνίες της κρίσης προϋποθέτουν μερίδιο των τραγουδιστών και στα έξοδα.
Εχει ενδιαφέρον ωστόσο να δει κανείς και τι συμβαίνει γύρω απ’ αυτό τον ιστό που σιγοσβήνει. Η τάση «φτιάχνω τον δίσκο μόνος μου», οδηγεί κάποιους να δίνουν δωρεάν το προϊόν σε κάποια καταστήματα. Αυτό συνέβη στην περίπτωση των Σπύρου Κουρκουνάκη- Γιάννη Σαμπά, Κώστα Μάντζιου και του cd «Αντιπαροχή», το οποίο τον περασμένο Νοέμβριο προμηθευόταν το κοινό από δισκοπωλεία στη Ζωοδόχου Πηγής, την Πανεπιστημίου και την Εμμ. Μπενάκη.
Ανάλογη περίπτωση (πάλι του Σπ. Κουρκουνάκη) ήταν «Το παραμύθι της Ευτυχίας», με στίχους τραγουδιών της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου τραγουδισμένους από τους: Νίκο Δημητράτο, Κώστα Μάντζιο, Γεωργία Γρηγοριάδου, Μαρία Κανελλοπούλου. Παρουσιάστηκαν στον Ιανό και σε εκπομπή του Γιώργου Τσάμπρα στο Β΄ πρόγραμμα, επρόκειτο να εκδοθούν, αλλά τελικά για να μη μείνει ανέκδοτο το υλικό οι συντελεστές εξέδωσαν και διέθεσαν δωρεάν τον δίσκο.
Προερχόμενη από άλλο χώρο, η Λίλα Αδαμάκη προτίμησε να διαθέσει τη νέα δουλειά της μόνο στο Διαδίκτυο. Το «Vor Liebe» με έργα των Hugo Wolf και Arnold Schoenberg κυκλοφορεί από τη Lyra Classics μόνο σε ψηφιακή μορφή και σε παγκόσμια διανομή από τη Warner σε digital stores. Ομως και οι «Sorrowful Angels» κίνησαν διαδικτυακά τη metal διάθεση και τους ηλεκτρονικούς ήχους τους. Οσο για τους πρωτοεμφανιζόμενους συστήνονται στο youTube και στο facebook.
ΜαντινάδεςΣε αυτό το αμήχανο κλίμα που ο χρόνος θα δείξει τι θα επιβιώσει, κάποιοι επιμένουν από μακριά. Και δεν είναι μόνο το παράδειγμα της InnerEar από την Πάτρα που έχει αναδείξει σχήματα όπως: Logout, Baby Guru, Tango With Lions και έδωσε στέγη στον Φοίβο Δεληβοριά, τον Θανάση Παπακωνσταντίνου κ.ά. Αλλά και εταιρείες που επιμένουν με την παραδοσιακή μουσική χρόνια και τα καταφέρνουν και στην κρίση. Η εταιρεία Ζιώγας με έδρα τα Γρεβενά εκδίδει δίσκους με ηπειρώτικη μουσική, πολυφωνικά, χάλκινα κ.ά., έχοντας κάνει τη χρονιά που πέρασε 24 παραγωγές! Αλλά και ο Αεράκης από την Κρήτη με 20 εκδόσεις κρητικής μουσικής τη χρονιά που πέρασε αποδεικνύει, όπως η Gretaphon με 17 δίσκους κρητικών καλλιτεχνών, ότι οι μαντινάδες δεν τελειώνουν ποτέ.