Το «πράσινο φως» στην αποκατάσταση και επανάχρηση τριών κτηρίων στο πρώην βασιλικό κτήμα Τατοΐου άναψε με ομόφωνη απόφασή του το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ).
Πρόκειται για τα κτήρια «Οικία Δασοφύλακα», «Οικία Αρχικηπουρού» και «Γεννήτρια ηλεκτρικού ρεύματος», τα οποία βρίσκονται στα δυτικά του κεντρικού τμήματος του κτήματος Τατοΐου.
Κατά τη συνεδρίαση του ΚΣΝΜ, την Πέμπτη, παρουσιάστηκαν μελέτες αποκατάστασης και επανάχρησης των τριών κτηρίων. Στόχος των μελετών είναι να συμβάλουν στη διάσωση, την ανάδειξη, την αξιοποίηση και την προστασία των κτηρίων του Τατοΐου.
Η «Οικία Δασοφύλακα» χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα. Το κτήριο εμφανίζεται σε χάρτη του κτήματος του 1896. Φαίνεται ότι ο αρχικός πυρήνας του περιελάμβανε τον βασικό όγκο της κατοικίας με το ισόγειο και τον όροφο και το χαγιάτι που χωροθετείται ανατολικά. Σε μεταγενέστερη προσθήκη δημιουργήθηκε χώρος στη δυτική πλευρά του κτηρίου, που πιθανόν είχε χρήση κουζίνας.
Σήμερα το κτήριο σώζεται σε κακή κατάσταση. Πριν από αρκετά χρόνια κατέρρευσε η στέγη του κεντρικού πυρήνα και έκτοτε το κτήριο παραμένει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες, ενώ στο χαγιάτι εμφανίζονται ενδείξεις από φωτιά και επεμβάσεις καθαιρέσεων που πιθανώς οφείλονται σε κλοπή οικοδομικού υλικού.
Η πρόταση αποκατάστασής του αφορά τον ανασχεδιασμό τμημάτων του, την αποκατάσταση των οικοδομικών προβλημάτων και της χρηστικής λειτουργίας του. Μεταξύ άλλων θα γίνουν καθαρισμός και στερέωση των δομικών στοιχείων του κυρίως κτηρίου, στερέωση των αρχικών κονιαμάτων και στέγασή του, συμπληρώσεις τμημάτων, όπου απαιτούνται, ανακατασκευή της κουζίνας και του χαγιατιού με βάση τα ίχνη που διασώζονται, καθώς και στατική ενίσχυση των κτισμάτων.
Σχετικά με τη νέα χρήση του κτηρίου προτείνεται η επανάχρησή του για τη στέγαση χώρων γραφείων, πρόταση ενδεικτική που έγινε σύμφωνα με την πρόσφατη -μη εγκεκριμένη ακόμα- μελέτη του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθηνών.
Στον περιβάλλοντα χώρο της «Οικίας Δασοφύλακα» βρίσκονται η «Οικία Αρχικηπουρού» και η «Γεννήτρια ηλεκτρικού ρεύματος».
Η «Οικία Αρχικηπουρού» είναι διώροφο λιθόκτιστο κτήριο με ορθογωνική κάτοψη και υπόγειο. Τοποθετείται χρονικά στα τέλη του 19ου αιώνα. Το κτήριο κατασκευάστηκε για να αποτελέσει οικία αρχικηπουρού, αν και για κάποιο διάστημα χρησιμοποιήθηκε ως θερινή κατοικία του λογιστή. Στη διάρκεια του μεσοπολέμου λειτούργησε και ως σχολείο. Η στέγη σήμερα έχει καταρρεύσει, ενώ όλο το κτήριο δίνει την εικόνα εγκατάλειψης και ερείπωσης. Εμφανίζει δε προβλήματα δομικά (απώλειες υλικού, καταρρεύσεις, ρήγματα στην τοιχοποιία), οικοδομικά (υγρασία, καταστροφή κλιμάκων και κουφωμάτων), αισθητικά και λειτουργικά.
Η πρόταση αποκατάστασης περιλαμβάνει μεταξύ άλλων αντιμετώπιση των προβλημάτων, ανακατασκευή της στέγης, αποκατάσταση της παλιάς εξωτερικής λίθινης σκάλας και κατασκευή εσωτερικής σκάλας, στερέωση των λιθοδομών και συντήρηση των μεταλλικών στοιχείων.
Σχετικά με την επανάχρηση του κτηρίου, ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθηνών προτείνει τη χρήση του ως καφενείου, πρόταση που υιοθετείται και στην παρούσα μελέτη.
Το κτήριο «Γεννήτρια Ηλεκτρικού Ρεύματος» χτίστηκε μεταγενέστερα από τα δύο προηγούμενα, την περίοδο 1900-1924, χρονολογία κατά την οποία το κτήμα συνδέθηκε με το ηλεκτρικό δίκτυο και έκτοτε η γεννήτρια παρέμεινε ως εφεδρική. Πρόκειται για ισόγειο κτίσμα ορθογωνικού σχήματος που αποτελείται από τρεις χώρους. Στον περιβάλλοντα χώρο του υπάρχει μια δεξαμενή νερού, που σχετιζόταν με τη λειτουργία της γεννήτριας ηλεκτρικού ρεύματος και ένα μικρό πλινθόκτιστο πρόσκτισμα που έχει εξ ολοκλήρου καταρρεύσει. Και αυτό το κτήριο σώζεται σε κακή κατάσταση. Ιδιαίτερα η στέγη και οι λιθοδομές παρουσιάζουν σοβαρά δομικά προβλήματα που οφείλονται στη γήρανση των οικοδομικών υλικών, στην έλλειψη συντήρησης, σε περιβαλλοντικούς παράγοντες και στο σεισμό του 1999.
Στόχος της μελέτης αποκατάστασης είναι η στερέωση του κτηρίου και η ένταξη σε αυτό μιας ήπιας χρήσης. Ενδεικτικά προτείνεται η χρήση του ως κτηρίου διοίκησης, χρήση που προβλέπεται και στη μελέτη του ΟΡΣΑ.
Οι μελέτες αποκατάστασης και επανάχρησης και των τριών κτηρίων εκπονήθηκαν από την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής, με προοπτική ένταξής τους σε επιχειρησιακό πρόγραμμα ΕΣΠΑ και στο πλαίσιο των δράσεων της Υπηρεσίας για την προστασία και ανάδειξη του ιστορικού κτήματος Τατοΐου. Είναι μια από τις λίγες φορές που οι μελέτες αποκατάστασης προέρχονται από τις ίδιες τις υπηρεσίες του υπουργείου και ιδιαίτερα από μια εφορεία που παρά τη μεγάλη γεωγραφική περιφέρεια αρμοδιότητας καταφέρνει με κατάλληλη οργάνωση και δραστήριο προσωπικό να υλοποιεί καινοτόμες δράσεις. Για τις στατικές μελέτες, εξάλλου, χρησιμοποιήθηκαν οι πλέον σύγχρονες μέθοδοι αντιμετώπισης και επίλυσης των προβλημάτων.
Υπενθυμίζεται ότι το πρώην βασιλικό κτήμα Τατοΐου έχει χαρακτηριστεί από το ΥΠΑΙΘΠΑ ως ιστορικός τόπος, ενώ όλα τα επιμέρους κτίσματά του έχουν κηρυχθεί μνημεία
.
.
