Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει όλο και πιο έντονα η χώρα μας, η Καστοριά, αντιστέκεται και απαντάει με γλέντι, χορό και άφθονο κρασί, σατιρίζοντας τη ζωή μέσα από τα Ραγκουτσάρια, στα οποία παίρνουν μέρος όλοι οι Καστοριανοί, που ξεχύνονται στους δρόμους για να γιορτάσουν.
Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται 6, 7, 8 Ιανουαρίου και κορυφώνονται την τρίτη μέρα, την ονομαζόμενη Πατερίτσα, με τη μεγάλη παρέλαση των μεταμφιεσμένων μπουλουκιών στον κεντρικό δρόμο της πόλης, όπου χορεύοντας καταλήγουν στην πλατεία της παραδοσιακής συνοικίας Ντολτσό.
Οσον αφορά την ονομασία Ραγκουτσάρια, προέρχεται από το λατινικό rogatores, δηλαδή ζητιάνοι, αφού οι μεταμφιεσμένοι ζητούν από τους νοικοκύρηδες να τους δώσουν δώρα προκειμένου να διώξουν τα κακά πνεύματα. Το έθιμο συμπίπτει χρονικά με τα αρχαία εθνικά πανηγύρια που τελούνταν στα πλαίσια της διονυσιακής λατρείας, της οποίας ένα από τα χαρακτηριστικά ήταν οι μεταμφιέσεις συνήθως σε ζώα (ελάφια, τράγοι, καμήλες κ.ά.) παρά την αντίδραση της Εκκλησίας.
Κατά τη βυζαντινή περίοδο απαγορευόταν η μεταμφίεση σε ζώα κι έτσι διατηρήθηκαν πιο ήπιες μορφές μεταμφιεσμένων.
Πρόγραμμα εορταστικών εκδηλώσεων
- Κυριακή 6 Ιανουαρίου 2013, Θεοφάνεια - Ο Αϊ-Βασίλης μοιράζει δώρα σε όλα τα παιδιά μετά τον αγιασμό των υδάτων (11.30 π.μ.), σε συνεργασία με το σύλλογο Φίλων Καστοριανού Καρναβαλιού «Τα Ραγκουτσάρια». Ξεκινάει από την πλατεία Δαβάκη και στη συνέχεια διασχίζει την οδό Μητροπόλεως, συνοδευμένος από χαρούμενους ρυθμούς παραδοσιακής λαϊκής μπάντας και προσφέρει δώρα και καστοριανό κρασί σε όσους συναντά. Στη συνέχεια και ώρα 16.00, στο δημαρχιακό μέγαρο γίνεται η έναρξη του καρναβαλιού από τη δημοτική αρχή, με τη συνοδεία πολλών μουσικών χάλκινων οργάνων. Το «μπουλούκι» κατευθύνεται από την οδό Μητροπόλεως και καταλήγει στην πλατεία Ομονοίας.
- Δευτέρα 7 Ιανουαρίου 2013, Αϊ-Γιαννιού. Από νωρίς το μεσημέρι το σκηνικό της προηγούμενης μέρας επαναλαμβάνεται σε ακόμη πιο έντονο ρυθμό. Όλη η πόλη χορεύει στους γνωστούς πια ρυθμούς. Επί πλέον σήμερα «μπουλούκια» από μικρούς και μεγάλους επισκέπτονται φιλικά σπίτια και σπίτια από εορτάζοντες που είναι ανοιχτά στις απρόσμενες επισκέψεις των μεταμφιεσμένων και τηρούν το έθιμο.
- Τρίτη 8 Ιανουαρίου 2013, Πατερίτσα - Καστοριανά Ραγκουτσάρια. Η αποκορύφωση των εορταστικών εκδηλώσεων γίνεται την ημέρα αυτή με τη μεγάλη παρέλαση στην οδό Μητροπόλεως (Τσαρσί), με ώρα έναρξης 13.00. Η διαδρομή που ακολουθούν οι παρέες είναι: δημαρχιακό μέγαρο, οδός Μητροπόλεως και μέσω της πλατείας Ομονοίας καταλήγουν στην πλατεία Ντολτσό.