Σύμφωνα με τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών (Κ.Τ.Π.), άρθρο 137, «ως παγωτά νοούνται τα προϊόντα που παρασκευάζονται με ανάμιξη είτε γάλακτος -από τα είδη και τις κατηγορίες που αναφέρονται στα άρθρα 79 και 80 του Κ.Τ.Π και σε συνδυασμό μεταξύ τους- είτε χυμού φρούτων με φυσική γλυκαντική ύλη και άλλες ύλες που ρητά διαλαμβάνονται στο παρόν κεφάλαιο, μετά από πήξη με ψύξη της μάζας αυτής που έχει ομογενοποιηθεί».
Η σύσταση και οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του παγωτού εξαρτώνται από την ποιότητα και τον τύπο του. Γενικά, οι πρώτες ύλες που χρησιµοποιούνται είναι: γάλα, αβγά, κακάο, βούτυρο, κρέμα γάλακτος, γλυκαντικές ουσίες, χυμοί φρούτων, σταθεροποιητές, γαλακτωματοποιητές, χρώματα, αρώματα. Επιπλέον, χρησιμοποιούνται διάφορα πρόσθετα, όπως κομμάτια σοκολάτας, σιρόπι σοκολάτας, απομίμηση σοκολάτας, ξηροί καρποί, σιρόπια φρούτων, καραμέλα, κομμάτια φρούτων κα.Το παγωτό και η θρεπτική του αξία
Το παγωτό περιέχει σε ισόρροπη σχέση πρωτεΐνες (µε υψηλή βιολογική αξία 95%), λίπη (0-13γρ/100γρ), υδατάνθρακες (20-25γρ/100γρ), άλατα, ασβέστιο (σε υψηλή βιοδιαθεσιμότητα), φώσφορο, και βιταμίνες Α, Β1, Β2 και Β12. Αντιθέτως, υστερεί σε σίδηρο, βιταμίνη D και C.
Θερμιδικά καλύπτει το 5- 10% των ημερήσιων αναγκών σε ενέργεια (75-240 θερµ/100γρ), το 5-10% των αναγκών σε πρωτεΐνες, το 8-10% των αναγκών σε υδατάνθρακες, το 10-15% των αναγκών σε λίπη, το 15-20% των αναγκών σε βιταμίνη Α, το 20% των αναγκών σε βιταμίνη Β12, και το 40% των αναγκών σε ασβέστιο και φώσφορο.
Τα «υπέρ» του παγωτού
Είναι λανθασμένη η άποψη ότι το παγωτό δεν έχει διατροφική αξία αντιθέτως, είναι τρόφιμο που περιέχει πληθώρα θρεπτικών συστατικών.
– Το παγωτό είναι καλή πηγή λήψης του γάλακτος και παρέχει στον οργανισμό σημαντικότατα θρεπτικά συστατικά όπως ασβέστιο, ριβοφλαβίνη, φώσφορο, πρωτεΐνη, μαγνήσιο, βιταμίνες Β12, Α, Β6, D και νιασίνη.
– Το παγωτό περιέχει επίσης κακάο, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Το κακάο και οι ξηροί καρποί περιέχουν πολυφαινόλες, οι οποίες είναι γνωστές για την αντιοξειδωτική τους δράση.
– Το μεγαλύτερο μέρος των πρωτεϊνών στο παγωτό προέρχονται από το γάλα και είναι υψηλής βιολογικής αξίας.
– Τα λιπαρά του παγωτού προέρχονται από το λίπος του γάλακτος και αυξάνουν την ενεργειακή αξία του παγωτού. Το παγωτό σοκολάτα έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά σε σχέση με τα υπόλοιπα παγωτά. Δεν έχουν όλα τα τα κορεσμένα λιπαρά οξέα αρνητική επίπτωση στο λιπιδαιμικό προφιλ, και παράδειγμα αυτού είναι το στεατικό οξύ που περιέχεται στη σοκολάτα.
– Πολλές επιστημονικές έρευνες υποστηρίζουν ότι το παγωτό έχει έντονη αγχολυτική δράση, βελτιώνει τη διάθεση και τονώνει τον οργανισμό. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γάλα που περιέχει χαλαρωτικές ιδιότητες.
– Το παγωτό δεν περιέχει και δεν χρειάζεται συντηρητικά. Νομοθετικά, τα συντηρητικά απαγορεύονται στο παγωτό.
– Το παγωτό είναι ένα δροσιστικό και απολαυστικό τρόφιμο και δεν θα έπρεπε να το στερηθούμε κυρίως τους θερινούς μήνες αρκεί να καταναλωθεί με μέτρο.
– Τα τελευταία χρόνια τα παγωτά τύπου διαίτης που περιέχουν 0% λιπαρά ή/ και υποκατάστατα ζάχαρης αυξηθήκαν κατά πολύ. Για παράδειγμα 100 γρ παγωτό με 0% ζάχαρη και 0% λιπαρά αποδίδουν 88 Kcal.
– Τα παγωτά τύπου light μπορούν να τα καταναλώνουν άφοβα και οι διαβητικοί.
– Τα υψηλότερα επίπεδα σακχάρου αίματος μετά από την κατανάλωση ενός παγωτού επιτυγχάνονται 1-11/2 ώρα αργότερα. Ωστόσο, το παγωτό μπορεί να αποτελεί καλή εναλλακτική λύση ενός μικρογεύματος που προηγείται κάποιας άσκησης η οποία απαιτεί έξτρα γλυκόζη για την αντιμετώπιση των αναγκών της, ιδίως όταν πρόκειται να διαρκέσει μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι «αδυναμίες» του παγωτού
Το παγωτό, εκτός του ότι είναι μια πλούσια τροφή σε θρεπτικά συστατικά πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο διότι μπορεί σε κάποια άτομα, λόγω υπερκατανάλωσης να δημιουργήσει ανεπιθύμητες καταστάσεις και η απόλαυση του παγωτού να μετατραπεί σε διάφορες δυσάρεστες επιδράσεις για τον οργανισμό όπως αμυγδαλίτιδα, υπερχοληστεριναιμία, παχυσαρκία, κ.α.
– Το παγωτό μπορεί να αποτελέσει μια πλούσια πηγή θερμίδων και θέλει μέτρο η κατανάλωση της.
– Το παγωτό περιέχει κορεσμένο λίπος και χοληστερίνη (κυρίως το παρφέ).
– Τα παγωτά με σοκολάτα έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε λίπος.
– Συχνά χρησιμοποιούνται εγκεκριμένα ενισχυτικά χρώματος και αρώματος για τη βελτιστοποίηση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του παγωτού (σύμφωνα με τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών).
– Είναι ένα ευπαθές προϊόν και γι’ αυτό επιβάλλεται συνεχής και έγκυρος ποιοτικός έλεγχος.
– Τα παγωτά πρέπει να διατηρούνται και να ψύχονται στο ψυγείο για να προστατεύονται τα θρεπτικά συστατικά και να εμποδίζεται κάθε φορά η ανάπτυξη βακτηριδίων ή παθογόνων μικροοργανισμών.
Τι να προτιμήσετε;
Το παγωτό τύπου ξυλάκι έχει τις λιγότερες θερμίδες, όταν δεν έχει επικάλυψη σοκολάτας, σε σύγκριση µε τα «κυπελλάκια», τα οποία υπερτερούν και σε λίπος και σε χοληστερίνη, ιδιαίτερα τα παρφέ. Αντίθετα, τα παγωτά γρανίτα ή σορμπέ περιέχουν ελάχιστα ή καθόλου λιπαρά και αποδίδουν τις χαμηλότερες θερμίδες.
Όσον αφορά τα «χύμα» παγωτά, οι διάφορες γεύσεις φρούτων ή το παγωμένο γιαούρτι αποδίδουν λιγότερες θερμίδες, σε σχέση µε το παρφέ ή άλλες γεύσεις. Ακόμη λιγότερες θερμίδες έχουν τα light παγωτά.
Να ξέρετε επίσης ότι για να «ξοδέψουμε» τις θερμίδες ενός παγωτού περίπου 200 kcal θα πρέπει να κάνουμε…
– Ποδήλατο 10 χλμ./ ώρα για περίπου 30 λεπτά
– Τρέξιμο με 5.4 χλμ./ ώρα για περίπου 30 λεπτά
– Κολύμβηση με γρήγορος ελεύθερος ρυθμός για περίπου 30 λεπτά
– Βάδιση με 3 χλμ./ ώρα για περίπου 60 λεπτά
Συμπερασματικά, αυτό που είναι απαραίτητο να τονιστεί είναι ότι δεν υπάρχουν τροφές που παχαίνουν και δεν παχαίνουν. Υπάρχουν µόνο τροφές που η πέραν του µέτρου και των οδηγιών κατανάλωση τους οδηγούν σε αύξηση των ηµερησίως προσλαµβανοµένων θερµίδων και µπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του σωµατικού βάρους.
Για τα παγωτά τα πλαίσια είναι πιο περιορισµένα, αλλά αυτό δεν σηµαίνει ότι απαγορεύονται και αποκλείονται τελείως από τη διατροφή, ακόµη και σε περιόδους προσπάθειας για απώλεια βάρους.