Λονδίνο
Οι απόψεις των ακροατών για την ποιότητα μιας μουσικής ερμηνείας εξαρτώνται περισσότερο από αυτό που βλέπουν παρά από αυτό που ακούν, αποκαλύπτει ένα πρωτότυπο πείραμα, το οποίο μάλιστα δεν αφορά κάποιο μουσικό «ριάλιτι», αλλά τους μεγαλύτερους διαγωνισμούς κλασικής μουσικής.
Οι 1.000 και πλέον εθελοντές του πειράματος κλήθηκαν να παρακολουθήσουν τις ερμηνείες των τριών φιναλίστ κάθε διαγωνισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις έβλεπαν βίντεο με ήχο, ενώ σε άλλες άκουγαν μόνο ήχο ή έβλεπαν μόνο το βίντεο με τον ήχο κλειστό.
Το εντυπωσιακό συμπέρασμα ήταν ότι οι εθελοντές ήταν πιο πιθανό να μαντέψουν σωστά τους νικητές όταν έβλεπαν την ερμηνεία σε βίντεο χωρίς να την ακούν. Η διαφορά μάλιστα ήταν μεγάλη: η πιθανότητα σωστής πρόβλεψης του νικητή εκτινασσόταν από το 33% όταν ο ήχος ήταν ανοιχτός στο 46-53% όταν υπήρχε μόνο εικόνα.
Ακόμα πιο εντυπωσιακή ήταν η διαπίστωση ότι τα ποσοστά αυτά ήταν περίπου ίδια στους τόσο στους πεπειραμένους ακροατές όσο και στους πιο άπειρους της κλασικής μουσικής.
Τα ευρήματα, τα οποία δημοσιεύονται στην επιθεώρηση PNAS, είναι πιθανό να σοκάρουν τους λάτρεις του πενταγράμμου, όπως ενόχλησαν αρχικά και τους ίδιους τους ερευνητές.
«Ως μουσικός, ένιωσα αρχικά μια ενόχληση» σχολίασε στο Nature.com η επικεφαλής της μελέτης Τσιά Τζιουνγκ Τσάε, κοινωνική ψυχολόγος στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου, αλλά και διακεκριμένη πανίστα.
«Μου προκάλεσε έκπληξη ότι υπάρχει ένα τόσο μεγάλο χάσμα ανάμεσα σε αυτά που πιστεύουμε ότι μετράμε στην αξιολόγηση της μουσικής ερμηνείας και στο τι πραγματικά χρησιμοποιούμε όταν κρίνουμε τους ερμηνευτές».
Σύμφωνα με την ίδια, η εξήγηση στο παράδοξο φαινόμενο ίσως έχει σχέση με το γεγονός ότι η όραση είναι η κυριότερη αίσθηση του ανθρώπου.
«Ανεξάρτητα από το επίπεδο γνώσης, φαίνεται ότι καθοδηγούμαστε κυρίως από τις οπτικές πληροφορίες, ακόμα και σε αυτό το χώρο της μουσικής» αναφέρει, και εξηγεί ότι η σκηνική παρουσία ενός ερμηνευτή προσφέρει πληροφορίες για την «ενέργεια» και το «πάθος» του.
Φαίνεται λοιπόν ότι, ακόμα και στην περίπτωση της απαιτητικής κλασικής μουσικής, ισχύει ο κανόνας που βασιλεύει και στα μουσικά ριάλιτι: δεν αρκεί να έχεις φωνή, πρέπει να έχεις και σκηνική παρουσία.
Οι 1.000 και πλέον εθελοντές του πειράματος κλήθηκαν να παρακολουθήσουν τις ερμηνείες των τριών φιναλίστ κάθε διαγωνισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις έβλεπαν βίντεο με ήχο, ενώ σε άλλες άκουγαν μόνο ήχο ή έβλεπαν μόνο το βίντεο με τον ήχο κλειστό.
Το εντυπωσιακό συμπέρασμα ήταν ότι οι εθελοντές ήταν πιο πιθανό να μαντέψουν σωστά τους νικητές όταν έβλεπαν την ερμηνεία σε βίντεο χωρίς να την ακούν. Η διαφορά μάλιστα ήταν μεγάλη: η πιθανότητα σωστής πρόβλεψης του νικητή εκτινασσόταν από το 33% όταν ο ήχος ήταν ανοιχτός στο 46-53% όταν υπήρχε μόνο εικόνα.
Ακόμα πιο εντυπωσιακή ήταν η διαπίστωση ότι τα ποσοστά αυτά ήταν περίπου ίδια στους τόσο στους πεπειραμένους ακροατές όσο και στους πιο άπειρους της κλασικής μουσικής.
Τα ευρήματα, τα οποία δημοσιεύονται στην επιθεώρηση PNAS, είναι πιθανό να σοκάρουν τους λάτρεις του πενταγράμμου, όπως ενόχλησαν αρχικά και τους ίδιους τους ερευνητές.
«Ως μουσικός, ένιωσα αρχικά μια ενόχληση» σχολίασε στο Nature.com η επικεφαλής της μελέτης Τσιά Τζιουνγκ Τσάε, κοινωνική ψυχολόγος στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου, αλλά και διακεκριμένη πανίστα.
«Μου προκάλεσε έκπληξη ότι υπάρχει ένα τόσο μεγάλο χάσμα ανάμεσα σε αυτά που πιστεύουμε ότι μετράμε στην αξιολόγηση της μουσικής ερμηνείας και στο τι πραγματικά χρησιμοποιούμε όταν κρίνουμε τους ερμηνευτές».
Σύμφωνα με την ίδια, η εξήγηση στο παράδοξο φαινόμενο ίσως έχει σχέση με το γεγονός ότι η όραση είναι η κυριότερη αίσθηση του ανθρώπου.
«Ανεξάρτητα από το επίπεδο γνώσης, φαίνεται ότι καθοδηγούμαστε κυρίως από τις οπτικές πληροφορίες, ακόμα και σε αυτό το χώρο της μουσικής» αναφέρει, και εξηγεί ότι η σκηνική παρουσία ενός ερμηνευτή προσφέρει πληροφορίες για την «ενέργεια» και το «πάθος» του.
Φαίνεται λοιπόν ότι, ακόμα και στην περίπτωση της απαιτητικής κλασικής μουσικής, ισχύει ο κανόνας που βασιλεύει και στα μουσικά ριάλιτι: δεν αρκεί να έχεις φωνή, πρέπει να έχεις και σκηνική παρουσία.