Η σωστή μουσική μπορεί να επιβραδύνει την καρδιά και να ελαττώσει την αρτηριακή πίεση, αποκαλύπτει νέα μελέτη. Ωστόσο το είδος της μουσικής έχει πολύ μεγάλη σημασία: οι όπερες, όπως η Nessun Dorma του Πουτσίνι, που είναι γεμάτες κρεσέντο και ντιμινουέντο είναι οι καλύτερες - μπορούν μάλιστα να συμβάλουν στην αποκατάσταση από σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Σε χώρες όπως η Βρετανία, η μουσική χρησιμοποιείται ήδη σε πολλά νοσοκομεία για να χαλαρώνει τους ασθενείς και να βελτιώνει τη διάθεσή τους. Σε μερικά νοσηλευτικά ιδρύματα μάλιστα χρησιμοποιείται και από τους ίδιους τους γιατρούς για να χαλαρώνουν και να γεμίζουν ζωντάνια - ακόμα και μέσα στις χειρουργικές αίθουσες.
Όπως γράφουν επιστήμονες από την Ιταλία στην ιατρική επιθεώρηση «Circulation», η μουσική όχι μόνον είναι φθηνή και εύκολα «χορηγήσιμη», αλλά ασκεί εμφανείς επιδράσεις σε σώμα και ψυχή. Τα είδη της μουσικής με γρήγορο τέμπο αυξάνουν την αναπνοή, τον καρδιακό παλμό και την αρτηριακή πίεση, ενώ τα σλόου κομμάτια και τα αργά, ρυθμικά έργα της κλασικής μουσικής έχουν τις ακριβώς αντίθετες επιδράσεις. Με άλλα λόγια, η μουσική προκαλεί μια συνεχή, δυναμική και έως έναν βαθμό προβλέψιμη επίδραση στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Στη νέα μελέτη, ο επικεφαλής ερευνητής δρ Λουτσιάνι Μπερνάντι και οι συνεργάτες του από το Πανεπιστήμιο της Παβία, κατέγραψαν τις σωματικές αντιδράσεις 24 υγιών εθελοντών ενόσω άκουγαν πέντε έργα κλασικής μουσικής.
Τα έργα ήταν η Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν, μία άρια από την όπερα «Τουραντό» του Τζιάκομο Πουτσίνι, η καντάτα Νο 169 του Μπαχ, το χορωδιακό «Va Pensiero» από την όπερα «Ναμπούκο» του Τζουζέπε Βέρντι και το «Libiamo Nei Lieti Calici» από την όπερα «Λα Τραβιάτα» του Βέρντι.
Κάθε κρεσέντο (είναι η βαθμιαία αύξηση στην ένταση του έργου) «ξυπνούσε» το σώμα τους και προκαλούσε συστολή των αιμοφόρων αγγείων κάτω από το δέρμα, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού παλμού και επιτάχυνση της αναπνοής. Αντιθέτως, κάθε ντιμινουέντο (είναι η βαθμιαία μείωση στην ένταση της μουσικής) χαλάρωνε το σώμα τους επιβραδύνοντας τον καρδιακό παλμό και ελαττώνοντας την αρτηριακή πίεση.
Οι ερευνητές δοκίμασαν στη συνέχεια διάφορους συνδυασμούς μουσικής και σιωπής στους εθελοντές και διαπίστωσαν ότι τα έργα με πολλές εναλλαγές αργών και γρήγορων ρυθμών ήταν τα καλύτερα για την κυκλοφορία του αίματος και την καρδιά. Ειδικά οι άριες του Βέρντι φάνηκε να συγχρονίζονται τέλεια τον φυσιολογικό καρδιαγγειακό ρυθμό των εθελοντών.
Δυναμικές αλλαγές
«Η μουσική προκαλεί αλλαγές στο καρδιαγγειακό σύστημα, οι οποίες είναι συνεχείς και δυναμικές» τόνισε ο δρ Μπερνάντι. «Τα ευρήματα αυτά αυξάνουν τις γνώσεις μας για το πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μουσική στην ιατρική αποκατάστασης».
«Έχουμε δει εκπληκτικά οφέλη σε ασθενείς που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα» είπε σχολιάζοντας τα ευρήματα της μελέτης η κ. Νταϊάνα Γκρίνμαν, εκτελεστική διευθύντρια του βρετανικού οργανισμού Music in Hospitals, ο οποίος παρέχει υπηρεσίες live μουσικής στα νοσοκομεία, τα νοσηλευτικά ιδρύματα και τους οίκους ευγηρίας της Γηραιάς Αλβιώνας.
«Η δύναμη της μουσικής είναι πραγματικά μεγάλη. Η μουσική ασκεί ολιστική επίδραση σε σώμα και ψυχή και έχουμε δει πολλές φορές ασθενείς με εγκεφαλικά, οι οποίοι δεν μπορούσαν να κινηθούν, να ανακτούν σταδιακά την κινητικότητά τους με τη βοήθειά της». Ωστόσο πρόσθεσε ότι η μουσική πρέπει να προσαρμόζεται σε κάθε ασθενή ξεχωριστά, διότι δεν αρέσουν σε όλους τους ανθρώπους όλα τα είδη μουσικής.
Οι επιδράσεις της μουσικοθεραπείας
Σύμφωνα με την Εταιρεία Εγκεφαλικών της Βρετανίας, προγενέστερες μελέτες είχαν δείξει ότι η μουσική βελτιώνει τη συναισθηματική και ψυχική κατάσταση των πασχόντων από εγκεφαλικά, γεγονός που με τη σειρά του ασκεί ευεργετική επίδραση στη θεραπεία τους. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές ομάδες στήριξης ασθενών της Εταιρείας χρησιμοποιούν μουσική και τραγούδι για να βοηθούν τους ασθενείς να αναρρώσουν.
Άλλες μελέτες έχουν δείξει πως η μουσική συμβάλλει στην καταπολέμηση της κατάθλιψης, η οποία συχνά εμφανίζεται σε ανθρώπους που αναπτύσσουν κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας. Πέρυσι, λ.χ., επιστήμονες από τον αμερικανικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό Cochrane Collaboration, ο οποίος αναλύει επιστημονικά δεδομένα για ζητήματα που αφορούν την υγεία, ανέλυσαν συγκεντρωτικά τα στοιχεία πέντε κλινικών μελετών και κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η μουσικοθεραπεία αμβλύνει αποτελεσματικά τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Ανάλογα ευεργετικά οφέλη για τη μουσική έχουν διαπιστωθεί και στην αντιμετώπιση άλλων προβλημάτων υγείας, όπως ο αυτισμός, η άνοια, οι μαθησιακές δυσκολίες, ακόμα και ο έλεγχος του πόνου στη διάρκεια του τοκετού.
Υπάρχουν δύο κύρια είδη μουσικοθεραπείας. Στο πρώτο, ο θεραπευτής ακούει μουσική μαζί με τον ασθενή και συζητούν για τα συναισθήματα ή τις αναμνήσεις που αυτή του ξυπνά. Στο δεύτερο, ο θεραπευτής είναι ο ίδιος μουσικός και δημιουργεί μουσική μαζί με τον ασθενή. Εάν ο ασθενής δεν παίζει κάποιο μουσικό όργανο, ο θεραπευτής του δίνει ένα απλό κρουστό μουσικό όργανο και παίζουν μαζί μουσική. Ωστόσο οφέλη παρατηρούνται και όταν ο ασθενής ακούει μόνος του τη μουσική της αρεσκείας του.
Σε χώρες όπως η Βρετανία, η μουσική χρησιμοποιείται ήδη σε πολλά νοσοκομεία για να χαλαρώνει τους ασθενείς και να βελτιώνει τη διάθεσή τους. Σε μερικά νοσηλευτικά ιδρύματα μάλιστα χρησιμοποιείται και από τους ίδιους τους γιατρούς για να χαλαρώνουν και να γεμίζουν ζωντάνια - ακόμα και μέσα στις χειρουργικές αίθουσες.
Όπως γράφουν επιστήμονες από την Ιταλία στην ιατρική επιθεώρηση «Circulation», η μουσική όχι μόνον είναι φθηνή και εύκολα «χορηγήσιμη», αλλά ασκεί εμφανείς επιδράσεις σε σώμα και ψυχή. Τα είδη της μουσικής με γρήγορο τέμπο αυξάνουν την αναπνοή, τον καρδιακό παλμό και την αρτηριακή πίεση, ενώ τα σλόου κομμάτια και τα αργά, ρυθμικά έργα της κλασικής μουσικής έχουν τις ακριβώς αντίθετες επιδράσεις. Με άλλα λόγια, η μουσική προκαλεί μια συνεχή, δυναμική και έως έναν βαθμό προβλέψιμη επίδραση στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Στη νέα μελέτη, ο επικεφαλής ερευνητής δρ Λουτσιάνι Μπερνάντι και οι συνεργάτες του από το Πανεπιστήμιο της Παβία, κατέγραψαν τις σωματικές αντιδράσεις 24 υγιών εθελοντών ενόσω άκουγαν πέντε έργα κλασικής μουσικής.
Τα έργα ήταν η Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν, μία άρια από την όπερα «Τουραντό» του Τζιάκομο Πουτσίνι, η καντάτα Νο 169 του Μπαχ, το χορωδιακό «Va Pensiero» από την όπερα «Ναμπούκο» του Τζουζέπε Βέρντι και το «Libiamo Nei Lieti Calici» από την όπερα «Λα Τραβιάτα» του Βέρντι.
Κάθε κρεσέντο (είναι η βαθμιαία αύξηση στην ένταση του έργου) «ξυπνούσε» το σώμα τους και προκαλούσε συστολή των αιμοφόρων αγγείων κάτω από το δέρμα, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού παλμού και επιτάχυνση της αναπνοής. Αντιθέτως, κάθε ντιμινουέντο (είναι η βαθμιαία μείωση στην ένταση της μουσικής) χαλάρωνε το σώμα τους επιβραδύνοντας τον καρδιακό παλμό και ελαττώνοντας την αρτηριακή πίεση.
Οι ερευνητές δοκίμασαν στη συνέχεια διάφορους συνδυασμούς μουσικής και σιωπής στους εθελοντές και διαπίστωσαν ότι τα έργα με πολλές εναλλαγές αργών και γρήγορων ρυθμών ήταν τα καλύτερα για την κυκλοφορία του αίματος και την καρδιά. Ειδικά οι άριες του Βέρντι φάνηκε να συγχρονίζονται τέλεια τον φυσιολογικό καρδιαγγειακό ρυθμό των εθελοντών.
Δυναμικές αλλαγές
«Η μουσική προκαλεί αλλαγές στο καρδιαγγειακό σύστημα, οι οποίες είναι συνεχείς και δυναμικές» τόνισε ο δρ Μπερνάντι. «Τα ευρήματα αυτά αυξάνουν τις γνώσεις μας για το πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μουσική στην ιατρική αποκατάστασης».
«Έχουμε δει εκπληκτικά οφέλη σε ασθενείς που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα» είπε σχολιάζοντας τα ευρήματα της μελέτης η κ. Νταϊάνα Γκρίνμαν, εκτελεστική διευθύντρια του βρετανικού οργανισμού Music in Hospitals, ο οποίος παρέχει υπηρεσίες live μουσικής στα νοσοκομεία, τα νοσηλευτικά ιδρύματα και τους οίκους ευγηρίας της Γηραιάς Αλβιώνας.
«Η δύναμη της μουσικής είναι πραγματικά μεγάλη. Η μουσική ασκεί ολιστική επίδραση σε σώμα και ψυχή και έχουμε δει πολλές φορές ασθενείς με εγκεφαλικά, οι οποίοι δεν μπορούσαν να κινηθούν, να ανακτούν σταδιακά την κινητικότητά τους με τη βοήθειά της». Ωστόσο πρόσθεσε ότι η μουσική πρέπει να προσαρμόζεται σε κάθε ασθενή ξεχωριστά, διότι δεν αρέσουν σε όλους τους ανθρώπους όλα τα είδη μουσικής.
Οι επιδράσεις της μουσικοθεραπείας
Σύμφωνα με την Εταιρεία Εγκεφαλικών της Βρετανίας, προγενέστερες μελέτες είχαν δείξει ότι η μουσική βελτιώνει τη συναισθηματική και ψυχική κατάσταση των πασχόντων από εγκεφαλικά, γεγονός που με τη σειρά του ασκεί ευεργετική επίδραση στη θεραπεία τους. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές ομάδες στήριξης ασθενών της Εταιρείας χρησιμοποιούν μουσική και τραγούδι για να βοηθούν τους ασθενείς να αναρρώσουν.
Άλλες μελέτες έχουν δείξει πως η μουσική συμβάλλει στην καταπολέμηση της κατάθλιψης, η οποία συχνά εμφανίζεται σε ανθρώπους που αναπτύσσουν κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας. Πέρυσι, λ.χ., επιστήμονες από τον αμερικανικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό Cochrane Collaboration, ο οποίος αναλύει επιστημονικά δεδομένα για ζητήματα που αφορούν την υγεία, ανέλυσαν συγκεντρωτικά τα στοιχεία πέντε κλινικών μελετών και κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η μουσικοθεραπεία αμβλύνει αποτελεσματικά τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Ανάλογα ευεργετικά οφέλη για τη μουσική έχουν διαπιστωθεί και στην αντιμετώπιση άλλων προβλημάτων υγείας, όπως ο αυτισμός, η άνοια, οι μαθησιακές δυσκολίες, ακόμα και ο έλεγχος του πόνου στη διάρκεια του τοκετού.
Υπάρχουν δύο κύρια είδη μουσικοθεραπείας. Στο πρώτο, ο θεραπευτής ακούει μουσική μαζί με τον ασθενή και συζητούν για τα συναισθήματα ή τις αναμνήσεις που αυτή του ξυπνά. Στο δεύτερο, ο θεραπευτής είναι ο ίδιος μουσικός και δημιουργεί μουσική μαζί με τον ασθενή. Εάν ο ασθενής δεν παίζει κάποιο μουσικό όργανο, ο θεραπευτής του δίνει ένα απλό κρουστό μουσικό όργανο και παίζουν μαζί μουσική. Ωστόσο οφέλη παρατηρούνται και όταν ο ασθενής ακούει μόνος του τη μουσική της αρεσκείας του.