Δεν είμαστε μόνο εμείς που πίνουμε τον καφέ μας και κρατούμε έτσι σε εγρήγορση τον εγκέφαλό μας: το ίδιο ακριβώς κάνουν και οι μέλισσες, σύμφωνα με νέα μελέτη η οποία δείχνει πως «τρυγούν» ορισμένα λουλούδια που τους προσφέρουν καφεΐνη και με τον τρόπο αυτόν αποκτούν… γερή μνήμη.
Το σημαντικό αυτό κίνητρο που προσφέρουν με «έξυπνο» τρόπο κάποια άνθη τις ωθεί στο να επιστρέφουν στον ίδιο τύπο φυτού, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες επικονίασής του και κατ’επέκταση το μέλλον του είδους του.
Πηγή το καφεόδεντρο αλλά και τα εσπεριδοειδή
Πού βρίσκουν όμως την καφεΐνη οι μέλισσες; Προφανώς δεν αποτελεί έκπληξη ότι ένα από τα φυτά τα οποία επισκέπτονται για το… καφεδάκι τους είναι το καφεόδεντρο. Το νέκταρ του προσφέρει συγκέντρωση καφεΐνης αντίστοιχη με αυτή που περιέχεται σε μια κούπα στιγμιαίου καφέ, σημειώνουν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Νιουκάσλ στη Βρετανία στους οποίους ανήκει σχετική μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».
Ωστόσο και κάποια εσπεριδοειδή «σερβίρουν» καφεΐνη, αν και σε χαμηλότερες συγκεντρώσεις – για παράδειγμα η ουσία περιέχεται στα άνθη της πορτοκαλιάς και του γκρέιπφρουτ.
Η καφεΐνη βοηθά τη μέλισσα να θυμάται ότι το άρωμα του συγκεκριμένου άνθους υπόσχεται μια άκρως νόστιμη… ανταμοιβή. Έτσι τα έντομα επιστρέφουν στα ίδια λουλούδια μεταφέροντας τη γύρη τους.
Το πείραμα της μνήμης
Οι ερευνητές με επικεφαλής τη δρα Τζέραλντιν Ράιτ μελέτησαν το αν και κατά πόσο η καφεΐνη δίνει ώθηση στη μνήμη των μελισσών μέσω ενός πειράματος στο οποίο χρησιμοποίησαν εξοπλισμό εργαστηρίου αντί για άνθη. Οι επιστήμονες εκπαίδευσαν κάποιες μέλισσες να περιμένουν ως «πληρωμή» ένα ζαχαρούχο ποτό όταν μύριζαν ένα συγκεκριμένο άρωμα άνθους. Ορισμένες μέλισσες έλαβαν συγκεντρώσεις καφεΐνης αντίστοιχες με εκείνες που περιέχονται στο νέκταρ μέσα στο ζαχαρούχο ποτό τους ενώ άλλες όχι.
Μετά από 24 ώρες τα έντομα εκτέθηκαν και πάλι στο ίδιο άρωμα και οι ερευνητές έλεγξαν εάν επέκτειναν την «προβοσκίδα» τους (τη μακριά, παχιά και εύκαμπτη γλώσσα τους) αποκρινόμενες σε αυτό το άρωμα, γεγονός που μαρτυρούσε ότι ήταν έτοιμες να ρουφήξουν νέκταρ. Όπως προέκυψε, μέσα στο πρώτο 24ωρο από την έναρξη του πειράματος οι μέλισσες που είχαν αρχικώς λάβει καφεΐνη με το ζαχαρούχο ποτό τους είχαν τριπλάσιες πιθανότητες να θυμούνται το άρωμα του άνθους σε σύγκριση με όσες δεν είχαν γευτεί καφεΐνη. Μετά από 72 ώρες είχαν διπλάσιες πιθανότητες να έχουν μνήμη του αρώματος.
Επίδραση σε συγκεκριμένα εγκεφαλικά κύτταρα
Οι επιστήμονες σημειώνουν βέβαια ότι οι μέλισσες δεν μπορούν να γευτούν την καφεΐνη στα επίπεδα που αυτή περιέχεται στο νέκταρ – ωστόσο η ύπαρξη της ουσίας φαίνεται ότι επιδρά σε συγκεκριμένα εγκεφαλικά κύτταρά τους που εμπλέκονται στη μνήμη.
Η ερευνητική ομάδα αναζητεί τώρα να εντοπίσει πόσα ακριβώς φυτά χρησιμοποιούν το «τρικ» της καφεΐνης. Η δρ Ράιτ ανέφερε ότι μελετά με τους συναδέλφους της διαφορετικά είδη, υπογράμμισε πάντως ότι μόνο περί τα 100 διαφορετικά φυτά περιέχουν καφεΐνη στο νέκταρ τους.